Pro Kolej ma zmiany do Planu Nadzoru UTK

Publikowana co roku „Strategia i plan nadzoru Prezesa UTK” przedstawia metodykę planowania nadzoru oraz realizacji działań kontrolnych i audytowych. Propozycje do dokumentu na rok 2026 zgłosiła m.in. Fundacja „Pro Kolej”, która zaproponowała kilka obszarów z zakresu bezpieczeństwa oraz organizacji i funkcjonowania rynku kolejowego w Polsce.

Likwidacja przejazdów kolejowo-drogowych

W stanowisku organizacji, w pierwszej kolejności wskazano, że mimo szeregu inwestycji największe problemy z zakresu bezpieczeństwa nadal generują dla systemu kolejowego zdarzenia na przejazdach kolejowo-drogowych. W ubiegłym roku ofiary wypadków na styku tych dwóch systemów stanowiły ponad 27% wszystkich ofiar śmiertelnych i blisko 31% ciężko rannych w systemie kolejowym.

– Brak poprawy poziomu bezpieczeństwa użytkowników przejazdów wynika z faktu, że źródło problemu leży poza systemem kolejowym. Działania w powyższym zakresie powinny się więc koncentrować na użytkownikach dróg i eliminacji punktów styku systemu kolejowego i drogowego, czyli likwidacji wybranych przejazdów – czytamy w piśmie przesłanym do UTK.

W tej sytuacji Fundacja zaproponowała, żeby w ramach działań kontrolnych zweryfikować, czy przestrzegane są dwie kluczowe regulacje zawarte w rozporządzeniu ws. warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania linii kolejowych z drogami. Pierwsza, która wskazuje, że przy projektowaniu nowej infrastruktury odległość między przejazdami nie może być mniejsza niż 3 km oraz druga, zgodnie z którą 3 km to również minimalna odległość między przejazdem a skrzyżowaniem wielopoziomowym. Pomijanie powyższych norm przyczynia się bezpośrednio do obniżenia poziomu bezpieczeństwa ruchu zarówno kolejowego, jak i drogowego.

Luki w informacjach dostarczanych pasażerom

Organizacja zwróciła również uwagę na problem dezinformacji, który jest po części wynikiem rosnącej liczby portali i aplikacji umożliwiających wyszukiwanie połączeń kolejowych i zakup biletów. O ile sam fakt ich rozwoju i upowszechniania jest pozytywny, o tyle problematyczna jest jakość informacji, które prezentują. W przypadku poszczególnych witryn i aplikacji zaobserwować można bowiem pomijanie wybranych kursów i przewoźników.

Opisana sytuacja może utrudniać pasażerom znalezienie dogodnego połączenia i obniżać atrakcyjność systemu kolejowego. W wybranych sytuacjach nawet pogłębiać zjawisko wykluczenia transportowego. Skutkiem kontroli w powyższym zakresie powinno być zobowiązanie podmiotów udostępniających dane rozkładowe do prezentowania ich na równych i niedyskryminujących zasadach w pełnym zakresie usług.

Masowe odwoływanie pociągów w województwie Podlaskim

Jako trzeci obszar rekomendowany do działań nadzorczych, wskazano niewłaściwą realizację umowy przewozowej w województwie podlaskim.

– Od ponad roku na terenie województwa podlaskiego można zaobserwować przypadki regularnego odwoływania połączeń kolejowych, realizowanych w ramach publicznego transportu zbiorowego – niestety, jak podkreślają autorzy pisma, nie jest to nowa sytuacja.

W rezultacie trwającego od wielu miesięcy kryzysu operacyjnego mieszkańcy województwa, w tym zwłaszcza mniejszych miejscowości, pozostają bez dostępu do publicznego transportu zbiorowego. Co więcej, często nie mają nawet wiarygodnej informacji o odwołanych kursach i bieżącej realizacji rozkładu jazdy.

Działania nadzorcze w powyższym zakresie powinny objąć zarówno operatora, jak i organizatora przewozów, i pomóc ustalić przyczyny, dla których nie są w stanie zagwarantować odpowiedniego poziomu obsługi pasażerów w regionie.

Nierówny dostęp do obiektów infrastruktury usługowej zlokalizowanych w portach morskich

Jako czwarty wskazano problem z obszaru przewozów towarowych i realizację obowiązku sprawiedliwego i niedyskryminującego dostępu do infrastruktury portowej. W ostatnim czasie nasilają się bowiem sygnały wskazujące na problemy z cennikami obowiązującymi w terminalach portowych. Budzą one wątpliwości, zwłaszcza w sytuacji, gdy obniżają poziom konkurencyjności transportu kolejowego względem przewoźników drogowych.

Skala i złożoność problemu wskazuje, że działania kontrolne w powyższym zakresie powinny mieć charakter kompleksowy. W związku z tym w dokumencie należałoby uwzględnić pogłębioną analizę mechanizmów opracowywania, wprowadzania i stosowania regulaminów dostępu do obiektów infrastruktury usługowej, zasady dostępu oraz ustalania opłat, oraz procedury informowania o zmianach cenników i regulaminów.